- පෘතුවිය මත වඩාත් සුලබතම සංයෝගයයි.
- C,H,O මූලද්‍රව්‍ය වලින් සැදී ඇත.
- පොදු සූත්‍රය Cx(H2O)y වේ
- H හා O අතර අනුපාතය 2:1 ක් වේ.
- මොනොසැකරයිඩ නම් තැනුම් ඒකක වලින් සැදී ඇත
- ප්‍රධාන වශයෙන් වර්ග 3ක් පවති.
- මොනොසැකරයිඩ
- ඩයිසැකරයිඩ
- පොලිසැකරයිඩ
මොනොසැකරයිඩ
- කාබෝහයිඩ්‍රේට් වල ප්‍රධාන තැනුම් ඒකක වේ.
- C,H,O මූලද්‍රව්‍ය වලින් සැදී ඇත.
- පොදු සූත්‍රය Cx(H2O)x වේ.
- සියළුම මොනොසැකරයිඩ C 3 සිට 7 දක්වා ගණනකින් සැදී ඇත.
- ඇල්ඩෝස කාණ්ඩයක් අඩංගු වූ විට ඇල්ඩිහයිඩයක් ලෙස ද කීටෝන කාණ්ඩයක් අඩංගු වූ විට කීටෝසයක් ලෙස ද හදුන්වයි.
- ජල ද්‍රාව්‍යයි.
- පැණි රසක් ඇත.
- ස්ඵටීකරණය කල හැක.
- ඔක්සිහාරකයි.
| වර්ගය |
උදාහරණ |
| ට්‍රයෝස (3C) |
ග්ලිස‍රැල්ඩිහයිඩ්
ඩයිහයිඩ්‍රොක්සි ඇසිටෝන් |
| ටෙට්‍රෝස (4C) |
එරිත්‍රෝස් |
| පෙන්ටෝස (5C) |
රිබියුලෝස්
රයිබෝස් |
| හෙක්සෝස (6C) | ග්ලූකෝස්
ගැලැක්ටෝස්
ෆෘක්ටෝස්
මැනෝස් | |
| හෙපටෝස (7C) |
හෙප්ටියුලෝස් |
ස්වභාවයේ පවතින සුලබතම මොනොසැකරයිඩ වර්ගය වන්නේ හෙක්සෝස වේ.
සමාවයවික
එකම අණුක සූත්‍රය දරන වෙනස් ව්‍යුහ සූත්‍ර දරන සංයෝග සමාවයවික වේ.
උදා: ග්ලූකෝස්,ගැලැක්ටෝස්,ෆෘක්ටෝස,මැනෝස්
 |
| ගැලැක්ටෝස් |
 |
| ග්ලූකෝස්
|
මොනොසැකරයිඩ සදහා පරීක්ෂණ
පේලිං පරීක්ෂණය
- නිල් පැහැ පේලිං A ද්‍රාවණය හා අවර්ණ පේලිං B ද්‍රාවණයෙන් සමාන පරිමා බැගින් එක් කර ද්‍රාවණය සාදා ගත යුතුය.
- පරීක්ෂණ නළයකට ග්ලුකෝස් ස්වල්පයක් දමා එය ජලයේ දිය කර සංතෘප්ත ජලීය ද්‍රාවණයක් සදා ගන්න.
- සමාන පරිමා බැගින් පේලිං හා ග්ලූකෝස් ද්‍රාවණ ගෙන රත් කරන්න.
- එවිට නිල් ද්‍රාවණයෙන් ක්‍රම ක්‍රමයෙන් ගඩොල් රතු පැහැ අවක්ෂේපයක් ලැබේ.
පේලිං යනු කොපර් සල්ෆේට් ද්‍රාවණයක් වන අතර එහි කියුප්‍රස් අයන පවති. නිල් කියුප්‍රස් ඔක්සිකාරක මොනොසැකරයිඩ මගින් ඔක්සිකරණය වී ගඩොල් රතු කියුප්‍රික් අයන සාදයි.
බෙනඩික් පරීක්ෂාව
පරීක්ෂණ නලයකට ග්ලූකෝස් හා බෙනඩික් ද්‍රාවණ සමාන පරිමා බැගින් එක් රත් කරන්න.
එවිට නිල් පැහැ ද්‍රාවණය ක්‍රමයෙන් ගඩොල් රතු අවක්ෂේපය බවට පත් වේ.
